Begonie zwane ukośnicami to popularne rośliny domowe, które mają kolorowe, pełne kwiaty. Istnieje ich wiele gatunków. Mówi się nawet o liczbie 1500. Begonia uprawiana może być na zewnątrz, ale na zimę trzeba schować ją do środka. W ogrodzie jest rośliną jednoroczną. Dobrze rośnie w glebie lekkiej i przepuszczalnej. Preferuje stanowiska półsłoneczne i lubi regularne podlewanie. W naturze begonia występuje niemal na wszystkich kontynentach – poza Australią. Są to głównie obszary tropikalne i subtropikalne. Z tego artykułu dowiesz się o niej jeszcze więcej.

Begonia – odmiany, które warto znać

Begonie podzielić można na dwie podstawowe grupy – z ozdobnymi liśćmi i z ozdobnymi kwiatami. Do pieszej grupy zaliczają się m.in.:

• Begonia królewska – gatunek idealny do uprawy jako roślina pokojowa  wieloletnia. Jej cechą charakterystyczną są duże, asymetryczne liście w kształcie serca, które mogą mieć różne kolory, od różowego przez czerwień, brąz, zieleń, aż po niemal czarny, w zależności od odmiany.
•  Begonia koralowa  –  begonia maculata, która pochodzi z Brazylii i osiąga do około 60 cm wysokości. Wytwarza kępy dużych, sercowatych liści w oliwkowym kolorze, z białymi, srebrzystymi plamkami. Czasem ładnie kwitnie.
• Begonia ‘ferox’ – mała roślina pokojowa, której liście przypominają kolce, są zielone z bordowymi wstawkami od spodu, a ich powierzchnia jest pokryta wypustkami. Wyrastają z długich łodyżek. Jest to jedna z odmian begonii królewskiej.
• Begonia Masona –  gatunek o dużych, mięsistych liściach, które są mocno pomarszczone i posiadają grube, owłosione ogonki liściowe.

Grupa begonii z ozdobnymi kwiatami to z kolei m.in.:

• Begonia stale kwitnąca – znana także jako ukośnica stale kwitnąca lub ukośnica trwała. Roślina ta wyróżnia się dużymi kwiatami, które rosną pojedynczo lub w grupach na szczycie łodyg. Cechą charakterystyczną begonii stale kwitnącej jest długi okres kwitnienia, który trwa od lata do późnej jesieni, a w cieplejszych warunkach może trwać przez cały rok.
• Begonia bulwiasta –  roślina wieloletnia, która kwitnie od maja do września. Wypuszcza kwiaty w różnych kolorach –  białe, żółte, różowe, pomarańczowe czy czerwone. Nazwa gatunku pochodzi od nerkowatej bulwy, z której wyrastają łodygi rośliny.
• Begonia Dragon –  hybryda uzyskana z połączenia begonii stale kwitnącej i bulwiastej. Kwitnie obficie, a jej duże, pełne kwiaty długo utrzymują się na roślinie. Należy do szybko rosnących begonii, dlatego warto przesadzić ją do większej donicy zaraz po zakupie.
• Begonia zwisająca –  to grupa odmian o ozdobnym charakterze, które produkują liczne, małe kwiaty na długich pędach, zwisających z rośliny. Idealnie nadają się do uprawy w wiszących donicach.
• Begonia zimowa – gatunek będący hybrydą begonii bulwiastej i jemeńskiej begonii scotrana. Roślina ta wypuszcza małe kwiaty, a jej charakterystyczną cechą jest zimowy okres kwitnienia, choć niektóre odmiany mogą kwitnąć latem. Begonia zimowa jest jednym z nielicznych gatunków begonii jednorocznych, bo po przekwitnięciu zwykle obumiera lub słabnie.
• Begonia scolenia – popularna, wieloletnia odmiana begonii, ceniona za swoje dekoracyjne, pełne kwiaty i kompaktowy pokrój. Jest to roślina o wyjątkowej odporności na słońce, co sprawia, że idealnie nadaje się do uprawy na balkonach i tarasach.

Begonia – uprawa w warunkach domowych i ogrodowych

Begonie należą do rodziny ukośnicowatych  i są roślinami rozdzielnopłciowymi, co oznacza, że mają oddzielne kwiaty męskie i żeńskie. Ze względu na łatwość krzyżowania, powstało wiele interesujących odmian begonii, które świetnie nadają się do uprawy zarówno w ogrodach, jak i doniczkach. Begonie preferują żyzną, przepuszczalną ziemię o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Większość z nich najlepiej rośnie w miejscach lekko zacienionych. Odmiany o ciemniejszych liściach mogą tolerować więcej słońca, podczas gdy te o jaśniejszym ulistnieniu potrzebują większego cienia. W przypadku uprawy w pomieszczeniach, begonie wymagają jasnego miejsca, ale z rozproszonym światłem. Optymalna temperatura dla roślin w okresie wzrostu i kwitnienia to  około 20 stopni Celsjusza.

Najdogodniejszym czasem na sadzenie begonii jest wiosna, kiedy minie ryzyko przymrozków. Rośliny doniczkowe wymagają regularnego przesadzania co 1–2 lata, do świeżego, dobrze przepuszczalnego podłoża. W przypadku begonii bulwiastych oznacza to konieczność wykopania bulw przed nadejściem zimy i przechowania ich w chłodnym, suchym miejscu.

Begonia –  pielęgnacja krok po kroku

Pielęgnacja begonii opiera się na trzech kluczowych aspektach: regularnym podlewaniu, przycinaniu i nawożeniu. Begonie potrzebują stałego dostępu do wody, dlatego ważne jest, aby ziemia była zawsze wilgotna, jednak nie należy ich nadmiernie podlewać, aby uniknąć gnicia korzeni. Nawożenie wieloskładnikowe powinno zaczynać się już w kwietniu i trwać aż do końca września, z przerwami nie dłuższymi niż dwa tygodnie. Regularne przycinanie wspomaga zdrowy wzrost rośliny, dlatego warto pamiętać o tej czynności, aby poprawić kondycję swojej begonii.

Utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza jest niezwykle istotne, zwłaszcza dla begonii z mięsistymi liśćmi. Można to osiągnąć, stawiając roślinę na podstawce z wilgotnymi kamykami lub regularnie zraszając powietrze wokół niej, pamiętając jednak, aby unikać bezpośredniego zwilżania liści.

Begonia – choroby, na które trzeba uważać

Do najgroźniejszych chorób begonii należą infekcje grzybowe oraz choroby wywołane przez wirusy:

1. Szara pleśń  – pojawia się jako szary nalot, który może występować na liściach, łodygach, pąkach i kwiatach rośliny. Grzyb ten atakuje głównie rośliny o miękkich liściach, w tym niestety popularne begonie. Zainfekowane rośliny mają brązowe plamy na liściach. W przypadku tej choroby należy oddzielić roślinę od innych, usunąć i zniszczyć zakażone części, a następnie opryskać ją specjalnym środkiem grzybobójczym. Należy również wymienić zainfekowaną ziemię i zapewnić lepszą wentylację oraz ograniczyć podlewanie begonii.
2. Mączniak  –  mniej powszechny niż szara pleśń, ale również stanowi poważne zagrożenie dla begonii. To biały, pylisty osad na liściach rośliny. Wprawdzie nie jest tak groźny jak szara pleśń, ale może rozprzestrzenić się na łodygi i kwiaty, jeśli nie zostanie szybko zwalczony. Zaatakowane liście należy usunąć, a roślinę opryskać środkiem grzybobójczym lub posypać siarką. Ważna jest poprawa wentylacji w danym pomieszczeniu
3. Wirusy –  mikroskopijne cząstki, które atakują rośliny, powodując znaczne spowolnienie ich wzrostu, deformację łodyg i liści oraz pojawienie się jasnych, żółtych smug na liściach. Zarażenie może nastąpić w momencie zakupu rośliny lub być przeniesione przez owady np. mszyce. Wirusy mogą również przenosić się przez narzędzia lub podłoże. Jeśli roślina jest zakażona wirusem, należy ją wyrzucić, ponieważ nie ma skutecznego leczenia w tej sytuacji.

Aby zmniejszyć ryzyko chorób, warto  oczywiście regularnie sprawdzać stan zdrowia begonii, usuwać uschnięte liście, dbać o ich odpowiednie nawilżenie i zapewniać im optymalne warunki do wzrostu. Wówczas begonie powinny rosnąć zdrowo i rzadko chorować.
W praktyce nie są to rośliny zbyt trudne w pielęgnacji. Często wybierają je dla siebie amatorzy, którzy dopiero zaczynają przygodę z uprawą roślin domowych i ogrodowych.

FAQ

Czy begonia jest wieloletnia?

Begonia to znana roślina wieloletnia, ale jej trwałość zależy od warunków, w jakich aktualnie rośnie. W cieplejszym klimacie begonie mogą przetrwać przez wiele lat na zewnątrz. W chłodniejszych rejonach, gdzie zimy są mroźne, begonie traktowane są raczej jako rośliny jednoroczne lub uprawiane w pojemnikach, które zimą przenosi się do pomieszczeń. Tak jest w Polsce. W ogrodach begonie mogą rosnąć przez kilka sezonów, ale ich odporność na mróz sprawia, że w miejscach, w których występują mroźne zimy zazwyczaj trzeba je traktować jako rośliny sezonowe, bądź należy je wykopywać na zimę.

Czy begonia lubi słońce?

Begonie różnią się pod względem wymagań dotyczących nasłonecznienia, zależnie od ich gatunku. Większość begonii preferuje stanowiska półcieniste lub cieniste, bo nadmierne nasłonecznienie, szczególnie w upalne dni, może prowadzić do oparzeń liści i zahamowania wzrostu. Jednak istnieją również odmiany begonii, które lepiej znoszą pełne słońce i dobrze się rozwijają w bardziej nasłonecznionych miejscach, pod warunkiem, że mają odpowiednią wilgotność i są regularnie podlewane. Warto unikać intensywnego słońca w najgorętszych godzinach dnia, zwłaszcza w przypadku begonii o bardzo delikatnych liściach.

Czy begonia jest trująca dla kota?

Begonia jest niestety trująca dla kotów. Roślina ta zawiera bowiem substancje toksyczne, w tym kwas szczawiowy, który może powodować podrażnienia jamy ustnej, ślinotok, wymioty, bóle brzucha oraz trudności w przełykaniu. W przypadku spożycia większej ilości begonii przez kota, mogą wystąpić poważniejsze objawy, takie jak osłabienie czy w skrajnych przypadkach problemy z oddychaniem. W związku z tym, jeśli w domu znajduje się kot, należy zachować ostrożność i unikać dostępu zwierzęcia do begonii, szczególnie jeśli ma ono tendencję do gryzienia roślin.

Dlaczego begonia usycha?

Begonia może usychać z kilku powodów, które zwykle mają związek z niewłaściwymi warunkami jej uprawy lub pielęgnacji. Jednym z najczęstszych powodów jest nadmierne lub niedostateczne podlewanie rośliny. Begonie są wrażliwe na zalewanie, bo ich korzenie łatwo gniją w wodzie. Z kolei brak wilgoci powoduje wysychanie liści i brązowienie brzegów. Inny powód to zbyt mała wilgotność powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym, gdy powietrze w pomieszczeniach staje się dość suche. Ponadto begonie mogą usychać, gdy są wystawione na zbyt silne słońce, co prowadzi do poparzeń ich liści. Niewłaściwa temperatura, zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska, może także powodować osłabienie rośliny i usychanie jej liści. Trzeba regularnie kontrolować stan rośliny, zapewniać jej odpowiednią wilgotność oraz dostosować podlewanie do jej potrzeb. Wtedy begonia nie będzie usychać.